Biblioteka Przyrodnika
Biblioteka Przyrodnika
Zapraszamy do odwiedzenia Biblioteki Przyrodnika, w której polecamy wartościowe książki. Właśnie poszerzyliśmy ją o wiele interesujących tytułów. Pomogą one nauczycielom przygotować ciekawe zajęcia, a uczniom zdobyć dodatkową wiedzę.
książki
Bestie, które żyły przed nami
lsa Panciroli
Zwykło się uważać, że historia ewolucji ssaków rozpoczęła się dopiero po katastrofie, w której wyginęły dinozaury. Tymczasem naukowcy odkrywają wciąż nowe skamieniałości i badając je z wykorzystaniem nowych metod, obalają ten mit.
W książce „Bestie, które żyły przed nami” paleontolog Elsa Panciroli wyjaśnia, że drogi gadów i ssaków rozeszły się ponad 300 milionów lat temu, zatem przodkowie dzisiejszych ssaków istnieli na długo przed tym, zanim dinozaury zaczęły stąpać po Ziemi. Zwierzęta te powstały w permie, a potem rozwijały się w triasie. Początkowo były duże i włochate, z czasem jednak ich metabolizm przyspieszał, a ewolucja zaczęła eksperymentować z miniaturyzacją.
Ta książka to zupełnie nowa opowieść o przodkach dzisiejszych ssaków. Obala mit o potężnych dinozaurach, które zdominowały malutkie ssaki. Przekonuje, że pierwsze ssaki nie tylko dały początek czemuś nowemu, ale przede wszystkim same były czymś nowym.
Elsa Panciroli jest szkockim paleontologiem. W swoich badaniach skupia się na anatomii i ewolucji wymarłych zwierząt, w szczególności ssaków. Obecnie pracuje w Muzeum Historii Naturalnej Uniwersytetu Oksfordzkiego i w Narodowym Muzeum Szkocji. Pisze teksty popularnonaukowe dla „The Guardian”. Można ją także znaleźć na Instagramie (@elsa_panciroli).
Monarchowie mórz. Niezwykła opowieść o pięciuset milionach lat ewolucji głowonogów
Danna Staaf
Przed ssakami były dinozaury, a przed dinozaurami – głowonogi.
Głowonogi rządzą! Pierwsze w historii Ziemi prawdziwie istotne zwierzęta, są nadal wśród nas. Ich fascynujące drzewo genealogiczne obejmuje między innymi kałamarnice, ośmiornice czy łodziki. Były wynalazcami pływania i panowały w morzach przez miliony lat. Ale kiedy u ryb wyewoluowały szczęki, głowonogi musiały zacząć się bronić (albo zostać zjedzone). U niektórych pojawiły się kolce, inne porzuciły muszle, otwierając niezmierzone bogactwo innowacji: mistrzowskiego kamuflażu, napędu odrzutowego wspomaganego płetwami i wspaniałej inteligencji, której jeszcze nie potrafimy dokładnie zmierzyć. W „Monarchach mórz” biolog morska Danna Staaf opowiada o tym, jak te niezwykłe stworzenia rządziły w głębinach i dlaczego nadal pozostają przedmiotem naszego podziwu. Ta wciągająca książka ma szansę zrobić dla głowonogów to, co paleontolodzy w latach sześćdziesiątych zrobili dla dinozaurów – pokazać, jak bardzo są wyjątkowe i fascynujące.
Danna Staaf zdobyła doktorat w dziedzinie biologii bezkręgowców na Uniwersytecie Stanforda; od lat zajmuje się badaniem głowonogów. Jej artykuły poświęcone biologii morskiej publikowane były między innymi w „Science”, a wyniki badań – w „Journal of Experimental Biology”, a także w licznych podręcznikach.
Taniec życia. Jak stajemy się ludźmi?
Magdalena Żernicka-Goetz, Roger Highfield
W książce „Taniec życia” Magdalena Żernicka-Goetz, specjalizująca się w biologii rozwoju, prowadzi nas na pierwszą linię frontu walki o zrozumienie, jak tworzy się życie ludzkie. Autorka spędziła dwie dekady na odkrywaniu tajemnic rozwoju – procesu, w którym pojedyncza zapłodniona komórka jajowa staje się skomplikowaną istotą ludzką, liczącą blisko czterdzieści bilionów komórek. Praca Żernickiej-Goetz ma zarazem aspekty praktyczne – prowadzone przez nią przełomowe eksperymenty z użyciem zarodków mysich i ludzkich oraz sztucznie stworzonych modeli zarodków dają nadzieję, że więcej kobiet będzie mogło donosić żywą ciążę. Książka „Taniec życia” opowiadająca o rubieżach dzisiejszej nauki, stanowi rewelacyjną relację o tym, jaka przyszłość czeka samo życie.
Skąd pojedyncza zapłodniona komórka jajowa wie, jak w toku rozwoju wytworzyć biliony różnych komórek składających się na ciało człowieka? Ta książka daje ci o wiele więcej niż odpowiedź – to opowieść w najlepszym tego słowa znaczeniu. Żernicka-Goetz we współpracy z Highfieldem prowadzi nas przez swoje naukowe życie, łącząc ekscytującą dziedzinę biologii XXI wieku z osobistą podróżą po najnowocześniejszych rubieżach nauki. – Profesor Jim Al-Khalili, oficer Orderu Imperium Brytyjskiego, popularyzator nauki
Magdalena Żernicka-Goetz jest profesorem Katedry Rozwoju Ssaków i Biologii Komórek Macierzystych w University of Cambridge, gdzie kieruje pracownią na Wydziale Fizjologii, Rozwoju i Neuronauki, a także piastuje ufundowaną przez Donalda Brena profesurę Katedry Biologii i Bioinżynierii na Caltech, gdzie we wrześniu 2019 roku założyła własną pracownię. Jest także stypendystką naukową Sidney Sussex College oraz fundacji Wellcome Trust. Posiada kilka patentów na wynalazki związane z diagnostyką i lecznictwem; opublikowała około 150 artykułów i rozdziałów książek na łamach najważniejszych czasopism, takich jak „Nature”, „Science” i „Cell”. Mieszka w Wielkiej Brytanii (Cambridge) oraz w Stanach Zjednoczonych (Los Angeles).
Roger Highfield jest pisarzem, dziennikarzem, prezenterem oraz dyrektorem działu nauki Science Museum Group. Jest również profesorem wizytującym Katedry Zaangażowania Społecznego w University of Oxford i University College London. Przed objęciem stanowiska w Science Museum Group pracował jako redaktor w „New Scientist” oraz redaktor naukowy w „Daily Telegraph”. Jest autorem lub współautorem ośmiu książek popularnonaukowych oraz redaktorem dwóch książek autorstwa J. Craiga Ventera, w tym „A Life Decoded” (Allen Lane/Viking, 2007), figurującej na liście nominowanych do Royal Society Science Book Prize. Mieszka w Londynie.
Mózg, władca czasu. Dlaczego dzień może być krótszy, niż godzina, a minuta dłuższa od dnia
Dean Buonomano
Twój mózg nieustannie mierzy czas. Kiedy rozmawiasz, precyzyjnie określa długość trwania każdej sylaby, a także dźwięków, gdy słuchasz muzyki, wie ile trwa doba, a nawet miesiąc. Mózg to wspaniały zegar!
Jak ludzki mózg mierzy czas? Jak robią to mózgi zwierząt? I czym w ogóle jest czas: obiektywną wielkością fizyczną, czy może tylko wytworem mózgu?
W swojej książce „Mózg, władca czasu”, Dean Buonomano poszukuje odpowiedzi na te niezwykle ważne pytania – odpowiedzi, od których zależy więcej, niż myślisz.
Talent Buonomano sprawił, że lektura przypominała rozmowę w ulubionej kawiarni.
Stephon Aleksander, profesor fizyki, Brown University, autor książki „Jazz i fizyka”.
Książka Deana Buonomano to objawienie, które głosi zupełnie nową wizję mózgu.
Lee Smolin, autor książki „Czas odrodzony”
Dean Buonomano jest profesorem neurobiologii i psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles i wiodącym teoretykiem w dziedzinie neuronauki czasu.
Pszczoły. Krótki lot w głąb niezwykłych umysłów
Dean Buonomano
Pszczoły są wyjątkowo inteligentne, potrafią rozpoznawać kwiaty i ludzkie twarze, okazywać emocje, liczyć, posługiwać się prostymi narzędziami, rozwiązywać problemy i uczyć się, obserwując innych. Ich maleńki, ale złożony system nerwowy nie ma sobie równych w królestwie zwierząt. Niezwykle rozwinięta pamięć przestrzenna sprawia, że pszczoły są także doskonałymi nawigatorami. Potrafią wrócić do swojego ula nawet z bardzo odległych łąk i pól. Pszczoły są świadome, czują i myślą, boją się i cierpią, a nawet mają wątpliwości i dylematy etyczne.
Lars Chittka zaprasza nas na spacer w głąb pszczelego umysłu. Opowiada o życiu i zachowaniach pszczół, o inteligencji roju i tworzących go jednostek, o ich myślach i uczuciach oraz wyjątkowych osobowościach.
Chittka przypomina, że bez pszczół wymarłoby wiele innych gatunków, w tym także i my. Traktujmy więc te fascynujące stworzenia z szacunkiem, na jaki zasługują.
Nie jesteś sam w domu. Od drobnoustrojów po krocionogi, świerszcze i pszczoły miodne. Historia naturalna stworzeń, z którymi dzielimy życie
Robert Dunn
Nawet kiedy podłogi lśnią czystością, a wokół wydaje się panować całkowita cisza, wnętrza naszych domów wprost kipią życiem. Od czających się w kredensach moli spożywczych i śpieszków biegających po piwnicach, po bakterie czyhające na kuchennych blatach i mikroby w słuchawkach prysznicowych – w naszych domach aż roi się od tysięcy gatunków owadów, pająków, bakterii i grzybów.
Aby odzyskać kontrolę nad pełnymi dzikich stworzeń wnętrzami, zaczynamy je obsesyjnie sterylizować, mimowolnie tworząc dogodne warunki życia dla śmiercionośnych bakterii, zamiast dla gatunków, które wspomagają nasz układ odpornościowy. Im „zdrowszymi” usiłujemy uczynić nasze domy, tym bardziej narażamy nasze zdrowie.
Nie jesteś sam w domu to książka, która na pewno Cię zaskoczy! Pełna naukowych badań i fascynujących historii zmieni sposób w jaki patrzysz na otoczenie, w którym żyjesz – wodę, zwierzęta, a nawet chleb na zakwasie. Od dziś spojrzysz innym okiem na zakurzony parapet, nabierzesz szacunku do karalucha i zastanowisz się czy warto wziąć do domu kota.
Fascynująca i pouczająca książka. Pozwala pojąc to, jak interakcje ludzi z istotami zamieszkującymi środowisko domowe wpływają na nasze zdrowie i dobre samopoczucie. – „Nature”
Badania Dunna pozwalają na nowo docenić istoty, które wielu z nas uważa za szkodniki – „Science News”
Opowieści ze świata mrówek
Edward O. Wilson
Mrówki w czasie 150 milionów lat ewolucji odegrały kluczową rolę w ekosystemach pod niemal każdą szerokością geograficzną. Podobnie jak ludzie potrafią współpracować, walczyć czy zniewalać. Budują siedziby ze skomplikowanymi systemami komór i korytarzy, uprawiają ogrody, a nawet hodują inne zwierzęta. Posiadają szereg niezwykłych umiejętności, na przykład:
Pogonomyrmex – uwalniają chmurę alarmowych feromonów, aby wezwać na pomoc swoje współtowarzyszki, gdy dochodzi do konfrontacji z mrówkami ognistymi;
Megaponera analis – najbardziej wojownicze mrówki Afryki, potrafią przenosić w żuwaczkach do piętnastu termitów;
Basiceros – najwolniejsze ze wszystkich mrówek, pokrywają swoje ciała kurzem i śmieciami dla kamuflażu.
Zadziwiające zwyczaje tych niewielkich stworzeń prezentuje wybitny zoolog Edward O. Wilson. Autor zabiera nas w niezwykłą podróż od Mozambiku i Nowej Gwinei, przez wyspę Dauphin w Zatoce Meksykańskiej, aż po dzikie rejony Puszczy Amazońskiej, podczas której z pasją opowiada
Serce. Historia naturalna
Bill Schutt
Silnik, który napędza układ krwionośny. Ośrodek emocji i siedziba duszy. Grudka zespolonych komórek, których skurcze i rozkurcze utrzymują nas przy życiu. Źródło miłości i nienawiści, radości i rozpaczy.
Serce.
Bill Schutt snuje wszechstronną, zadziwiającą opowieść o sercu z różnych perspektyw. Przygląda się, jak filozofowie i uczeni wyobrażali sobie – często błędnie – mechanizmy pracy naszego serca. Zabiera nas w podróż w czasie: od starożytnych Egipcjan i Greków, którzy wierzyli, że w sercu mieści się dusza, aż do dzisiejszych laboratoriów, w których naukowcy korzystają z serc zwierząt, a nawet z fragmentów roślin jako punktu wyjścia do najnowocześniejszych metod leczniczych.
Schutt przeplata swoją barwną opowieść niezwykłymi ciekawostkami o sercu. Odwiedzamy plaże, na których zbiera się staroraki, aby pozyskiwać z nich krew o właściwościach chroniących ludzi przed śmiertelnymi chorobami. Dowiadujemy się, że po nastaniu przymrozków serca niektórych żab na długie tygodnie zamieniają się w bryłki lodu, aby wznowić bicie dopiero z nadejściem wiosennych roztopów. Poznajemy historię kobiety, która po przeszczepie serca zagustowała w piwie i kurczaku z McDonalda.
Ta napisana z werwą i znawstwem książka, splatająca fascynujące dzieje ewolucji z historią kultury, pokazuje nam serce w całkowicie nowym świetle.
Opowieści o niezwykłych budowlach
Štěpánka Sekaninová, ilustracje: Jakub Cenkl
Budynki w kształcie koszyka, buta lub toalety, dizajnerskie wille, okazałe mosty czy monumentalne świątynie – to wszystko i jeszcze mnóstwo innych ważnych i oryginalnych obiektów czeka na każdego, kto wybierze się z bocianem Filipem i jego przyjacielem żabą Skoczkiem w podróż do świata architektury. Gotyk, renesans, barok, secesja, funkcjonalizm – co sobie życzysz. Siądź między skrzydłami Filipa, przygoda właśnie się zaczyna.
Opowieści o miastach i miasteczkach
Štěpánka Sekaninová, ilustracje: Jakub Cenkl
Lodowaty Jakuck, pustynny Jazd czy nieistniejące miasto przyszłości Konza – zapraszamy do przemierzenia świata wzdłuż i wszerz wraz z koziołkiem Piotrem i kurką Klarą. Odwiedzisz miasta wielkie, małe, przeludnione, historyczne i te całkiem nowoczesne. Odkryjesz ich piękno i czasem zdziwisz się, jakie są różne. Wystarczy otworzyć strony bogato ilustrowanej książki i dać się pochłonąć gwarowi metropolii ze wszystkich zakątków globu.
Dzikie i domowe. Jak człowiek udomowił zwierzęta
Jean-Baptiste De Panafieu, Simon Bailly, ilustracje: Simon Bailly
Pies, kot, owca, koń, świnia, królik, kura, złota rybka… Wszystkie te zwierzęta domowe żyły kiedyś w stanie dzikim.
Dzięki tej pięknie zilustrowanej książce dowiesz się o niesamowitym procesie, jakim jest ujarzmianie dzikiej natury przez człowieka, i poznasz mechanizmy rządzące ewolucją różnych gatunków zwierząt.
Co zrobić z tą górą śmieci?
Małgorzata Ogonowska, Artur Rogoś, ilustracje: Maciek Blaźniak
To jest książka dla mniejszych i większych dzieci, choć powinni ją przeczytać także dorośli. Nigdy nie jest za wcześnie ani za późno, by na serio zatroszczyć się o Ziemię. Czytając książkę od początku do końca, poznasz kilka praktycznych sposobów na ograniczenie ilości odpadów. Dlaczego nie wszystkie? Bo nikt ich nie zna, ciągle powstają nowe! Może i ty coś wymyślisz? Przeglądając strony od końca do początku, zgodnie z kierunkiem wskazywanym przez strzałki, zobaczysz, jak bardzo zasypaliśmy świat odpadami. Coś z tym trzeba zrobić…
Co zrobić z tą chmurą smogu?
Małgorzata Ogonowska, Artur Rogoś, ilustracje: Oleksandra Balytska
To jest książka dla mniejszych i większych dzieci, choć powinni ją przeczytać także dorośli. Nigdy nie jest za wcześnie ani za późno, by zastanowić się, dlaczego powietrze, którym oddychamy, jest tak zanieczyszczone. I czy możemy z tym coś zrobić?
Pewnie! W książce znajdziesz kilka sposobów na zmniejszenie poziomu smogu. Niestety, nie wszystkie działania zależą od nas. Niektóre mogą podjąć tylko rządy i przemysł. Warto więc wiedzieć, czego powinniśmy od nich oczekiwać. Rzecz jasna, sami też musimy działać, nawet jeśli uda się zmienić tylko drobiazgi.
Everest
Sangma Francis, ilustracje: Lisk Feng
Niewzruszony olbrzym nieustannie smagany mroźnymi podmuchami wiatru. Dostojny gigant spiczastym wierzchołkiem rozdzierający napęczniałe od deszczu i lodu chmury. Niemy kolos śniący się każdemu, kto pokochał góry.
Mount Everest. Wyżej jest tylko niebo.
Zachwycająca opowieść o górach, himalajskiej przyrodzie oraz historii i kulturze pogranicza Nepalu i Tybetu.
e-booki
Na przyrodzie o ochronie środowiska
Katarzyna Ryrych, ilustracje: Grażyna Rigall
Czy dzieci mogą efektywnie dbać o czystą planetę? Tak, oczywiście! Dlatego warto jak najwcześniej uwrażliwiać je na stan i potrzeby środowiska oraz utrwalać dobre nawyki – a dzieci mogą przekonać do nich rodziców lub dziadków. W naszym eko-booku przedstawiamy mądre rady dotyczące odpadów i smogu, także te, które można stosować w domu i najbliższym otoczeniu. Poznajcie je i porozmawiajcie z uczniami na przyrodzie o ochronie środowiska.
Łopianowe pole | E-book w języku ukraińskim
Katarzyna Ryrych, ilustracje: Grażyna Rigall
Dzieci ze zwykłego podwórka są świadkami zupełnie niezwykłych wydarzeń. Ktoś zamienia się w żabę, w skarpetkach rosną czarne dziury, tajemniczy pan przechadza się z burzową chmurą na sznurku, huśtawka ożywa, a z pudełka pani Dory ucieka nuda. Czy za tym wszystkim mogą stać pewna starsza pani i jej kot?
Лопушане Поле
Катажина Ририх, переклад з польської Божена Антоняк; дизайн обкладинки та ілюстрації Гражина Рігаль
Видавництво „Урбіно”, Львів 2019
Магда, маленька Кротя, яка бачить… пальцями, Наймудріший, Найдужчий, Найгрубший, Брудний Гаррі Поттер і Джек Горобець – звичайні діти зі звичайного старого будинку, які бавляться на звичайному подвір’ї край Лопушаного Поля. І все-таки тут щодня стаються справжні дива! Пихата дівчинка перетворюється на жабу, гойдалка карає зарозумілих хлопчаків з елітного новобуду, гонихмарник Тимофій приводить на мотузку грозову хмару, а над подвір’ям спалахує нова зірка. Мабуть, тут не обійшлося без Чарівниці Маріанни, що живе в сусідньому будиночку, та її чорного кота…